LỄ HỘI LÀNG MIÊNG HẠ

Lễ hội làng Miêng Hạ, thuộc xã Hoa Sơn, huyện Ứng Hòa, Hà Nội, là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Được tổ chức vào ngày mồng 4 tháng Giêng âm lịch hằng năm, lễ hội không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của các vị thần thành hoàng mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, duy trì và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.

Làng Miêng Hạ, còn được gọi là Sơn Minh trong quá khứ, có lịch sử lâu đời với những truyền thuyết và phong tục đặc sắc. Đình Miêng Hạ, được xây dựng vào năm 1783 dưới triều đại Lê Cảnh Hưng, là nơi thờ nhị vị thành hoàng Cao Sơn và Quý Minh – hai vị tướng tài của Hùng Duệ Vương, người đã có công đánh tan quân Thục để bảo vệ nước Văn Lang.

Lễ hội làng Miêng Hạ, còn được biết đến với tên gọi “hội pháo”, bắt nguồn từ chiến thắng của thần Cao Sơn trong việc bảo vệ bờ cõi nước Văn Lang. Theo truyền thuyết, sau khi giành thắng lợi, thần đã trở về làng mở hội khao thưởng, từ đó hình thành nên lễ hội truyền thống này.

Giá trị văn hóa của lễ hội thể hiện qua việc duy trì các nghi thức tế lễ, trò chơi dân gian và các hoạt động cộng đồng, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của người dân địa phương. Lễ hội không chỉ là dịp để tưởng nhớ các vị thần mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng những giá trị truyền thống, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội làng Miêng Hạ diễn ra với nhiều hoạt động phong phú, kết hợp giữa phần lễ và phần hội, tạo nên không khí sôi động và thu hút đông đảo người tham gia.

• Phần lễ: Khai hội bằng pháo lệnh: Vào giờ Thìn (7-9 giờ sáng), lễ hội được khai mở bằng tiếng pháo lệnh. Ông trùm của giáp đăng cai sẽ đánh ba hồi trống và đốt pháo lệnh, báo hiệu bắt đầu lễ hội.
  Rước kiệu và cây bông: Sau tiếng pháo lệnh, các giáp từ đền Thạch, đền Đông và đền Thượng rước kiệu về đình làng. Mỗi giáp rước hai kiệu, trong đó có một kiệu rước cây bông – vật phẩm được làm từ tre, quấn giấy màu, tượng trưng cho sự sinh sôi và phát triển.
  Lễ tế yến lộ thiên: Vào giờ Ngọ (12-13 giờ), trước cửa đình, các giáp thực hiện nghi thức tế lộ thiên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Trong nghi thức này, các cây pháo được đốt, tạo nên âm thanh và ánh sáng tượng trưng cho tiếng sấm và chớp, báo hiệu những cơn mưa đầu mùa.
• Phần hội: Trò chơi “ội ại” (cướp nõ xé bông): Đây là hoạt động đặc sắc diễn ra vào nửa đêm ngày cuối của lễ hội. Sau lễ tạ, đèn trong đình được tắt, sáu cây bông của sáu giáp được buộc lại và thả từ thượng lương đình xuống. Các trai đinh hô “ội ại” và lao vào cướp cây bông, lấy nõ tre mang về đền của giáp mình để dâng lên thổ thần. Theo quan niệm, giáp nào cướp được nhiều nõ sẽ gặp may mắn trong năm mới.
  Các trò chơi dân gian và hoạt động văn hóa: Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều hoạt động như hát chèo, đánh đu, và các trò chơi truyền thống khác được tổ chức, thu hút sự tham gia của cả người lớn và trẻ em, tạo nên không khí vui tươi và đoàn kết trong cộng đồng.

Lễ hội làng Miêng Hạ không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ và tri ân các vị thần thành hoàng mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, duy trì và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Việc bảo tồn và tổ chức lễ hội hàng năm góp phần quan trọng trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống và lịch sử của quê hương.