LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG HỘI LÀNG VĂN GIANG

Lễ hội truyền thống của hai làng Văn Giang (thị trấn Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức) và Nam Dương (xã Hòa Nam, huyện Ứng Hòa), nằm bên bờ sông Đáy, là một trong những lễ hội đặc sắc của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Được tổ chức ba năm một lần vào ngày 12 tháng 3 âm lịch, lễ hội này không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ tổ tiên, mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó giữa hai cộng đồng qua nhiều thế hệ.

Theo truyền thuyết, vào thời xa xưa, làng Nam Dương ven sông Đáy từng bị bọn cướp tấn công, gây ra nhiều thiệt hại cho người dân. Trước tình cảnh đó, các bậc trưởng lão trong làng đã ra đình đánh trống kêu cứu. Nghe tiếng trống, người dân làng Văn Giang lập tức bơi thuyền sang ứng cứu, cùng nhau đánh đuổi kẻ thù, bảo vệ xóm làng. Sau sự kiện này, hai làng đã lập khoán ước trên sông, cam kết hỗ trợ lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh.

Khoán ước này, được lập vào năm 1849, hiện vẫn còn lưu giữ, là minh chứng cho mối quan hệ gắn bó giữa hai làng. Lễ hội truyền thống của hai làng không chỉ là dịp để tưởng nhớ sự kiện lịch sử này, mà còn là biểu tượng của tình đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, phản ánh sâu sắc tinh thần cộng đồng của người Việt.

Giáo sư, Tiến sĩ Đinh Khắc Thuân từ Viện Nghiên cứu Hán Nôm nhận định rằng, lễ hội của hai làng Văn Giang và Nam Dương là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá, cần được bảo tồn và phát huy. Tục kết chạ giữa hai làng, đặc biệt khi họ thuộc hai huyện khác nhau và nằm ở hai bờ sông Đáy, thể hiện một nét độc đáo trong văn hóa vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Lễ hội hai làng Văn Giang – Nam Dương diễn ra với nhiều nghi thức và hoạt động phong phú, mang đậm bản sắc văn hóa dân gian. Một trong những điểm nhấn của lễ hội là nghi thức tế lễ trên sông Đáy, nơi người dân hai làng cùng nhau thực hiện các nghi lễ truyền thống để tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng.

Ngoài ra, lễ hội còn có các hoạt động văn hóa, thể thao như hát quan họ, múa rối nước, đua thuyền, kéo co, thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân và du khách. Những hoạt động này không chỉ tạo không khí vui tươi, phấn khởi mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Đặc biệt, lễ hội còn là dịp để người dân hai làng thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó qua các nghi thức kết chạ, tái hiện lại khoán ước xưa, nhắc nhở con cháu về truyền thống tương trợ lẫn nhau trong cộng đồng.

Lễ hội truyền thống của hai làng Văn Giang và Nam Dương là một di sản văn hóa quý báu, kết tinh nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội không chỉ góp phần làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của người dân địa phương, mà còn đóng góp vào việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.